Hoạch định mô hình tài chính công ty đơn giản là việc hoạch định kết cấu tài sản, kết cấu nguồn vốn, kết cấu chi phí trong công thức tính lợi nhuận. Ở bài viết “Tại sao phải hoạch định mô hình tài chính công ty?”, chúng ta đã cùng nhau phân tích rõ 3 phần việc chính để hoạch định mô hình tài chính tối ưu:

• Thiết lập cơ cấu bảng cân đối kế toán
• Thiết lập báo cáo kết quả kinh doanh
• Tìm điểm hòa vốn

Thế nào là cấu trúc tài chính của Doanh nghiệp?

​Đứng trên góc độ quản lý nguồn vốn, cấu trúc tài chính của doanh nghiệp (DN) là mối tương quan tỷ lệ giữa Nợ và Vốn chủ sở hữu. Làm thế nào để cân bằng cả hai để tìm ra cấu trúc vốn tối ưu? Đây là đòn cân não dành cho các nhà quản trị.

Chi phí sử dụng vốn bình quân

​Để tối ưu hóa cấu trúc vốn, một công ty sẽ quyết định xem có cần thêm nợ hay vốn chủ sở hữu hay không và có thể phát hành thêm cổ phần hay không? Chi phí vốn sẽ thấp hơn khi phát hành nợ so với vốn chủ sở hữu. Để dễ hình dung, Học Viện Quản Trị BOS xin minh hoạ bằng số liệu cụ thể sau:

​Như vậy, qua ví dụ trên, chúng ta dễ dàng nhận ra, khi bỏ tiền vào kinh doanh, chúng ta sẽ sử dụng 2 nguồn là vốn chủ sở hữu và vốn vay. Với vốn chủ sở hữu bỏ ra, chúng ta luôn mong đợi tỉ suất sinh lời kỳ vọng (theo ví dụ trên là 40%), nếu không đạt sẽ không làm. Hơn nữa, vốn vay và vốn tự có yêu cầu tỉ lệ sinh lời khác nhau và giá trị khác nhau nên ta tính trung bình theo trọng số, đó là chi phí sử dụng vốn bình quân (WACC). Cụ thể: WACC = 40% x 40% + 60% x 10% x (1-20%) = 21 %

Khi sử dụng vốn vay, lãi vay được coi là lá chắn thuế giúp tăng ROE, và lãi vay này được tính vào chi phí được trừ để tính thuế TNDN. Điều này giải thích tại sao chi phi vay vốn ngân hàng là 60%x10%x(1-20% chứ không đơn giản là 60%x10%:

​Nhìn vào số liệu, ta thấy nếu ta sử dụng 60% vốn vay thì tỉ suất sinh lời trên VCSH (ROE) là 45% (cao hơn kỳ vọng 5%). Nhưng nếu ta sử dụng vốn tự có toàn bộ thì ROE chỉ đạt 23%, không đạt kỳ vọng ban đầu và ta hiểu rằng sử dụng vốn vay giúp khuếch đại ROE. Tuy nhiên, lãi vay cũng là con dao 2 lưỡi, nếu ta kinh doanh tốt thì việc sử dụng lãi vay sẽ khuếch đại ROE, nhưng ngược lại nếu kết quả kinh doanh lỗ thì ROE sẽ sụt giảm mạnh.

Làm thế nào để thay đổi cấu trúc vốn?​

Một DN quyết định tối ưu hóa cấu trúc vốn bằng cách thay đổi nợ và vốn chủ sở hữu thông qua một vài lựa chọn dưới đây:

• Phát hành nợ, mua lại Vốn chủ sở hữu: tác dụng tăng nợ và giảm vốn chủ sở hữu trên Bảng cân đối kế toán.
• Phát hành nợ và trả cổ tức lớn cho các cổ đông: DN sẽ vay tiền và sử dụng tiền đó để trả cổ tức đặc biệt một lần làm giảm giá trị của vốn chủ sở hữu bằng giá trị chia cổ tức. Phương pháp này cũng làm tăng nợ và giảm vốn chủ sở hữu.
• Phát hành vốn chủ sở hữu và trả nợ: ngược với 2 phương pháp trên, công ty phát hành vốn chủ sở hữu bằng các phát hành cổ phiếu, sau đó sử dụng tiền đó để trả nợ. Vì vốn chủ sở hữu đắt hơn nợ, nên cách tiếp cận này không được mong muốn và thường chỉ được thực hiện khi một công ty bị quá tải và rất cần giảm nợ.

Sự đánh đổi giữa nợ và vốn chủ sở hữu

​Có nhiều sự đánh đổi chắc chắn các nhà quản trị phải xem xét khi xác định cấu trúc vốn:

Chỉ tiêu nào đo lường cấu trúc tài chính doanh nghiệp

​Để đánh giá và đo lường cấu trúc tài chính của DN, chúng ta căn cứ vào các thước đo đòn bẩy tài chính của DN, gồm: Hệ số nợ; Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu, chỉ số khả năng thanh toán lãi vay.

​Các chỉ tiêu trên được đánh giá dựa trên một số tỉ lệ tham khảo dưới đây:

​​Trên đây Học Viện Quản Trị BOS đã phân tích rõ cấu trúc vốn (cấu trúc tài chính) của Doanh nghiệp và gợi ý một số chỉ tiêu đo lường hiệu quả sử dụng nợ vay. Chi phí vay nợ được coi là thấp hơn so với chi phí vốn chủ sở hữu. Tuy nhiên, nếu khoản nợ tăng lên sẽ trở thành gánh nặng cho doanh nghiệp. Hãy thận trọng khi sử dụng đòn bẩy tài chính.

Hãy cân đối cấu trúc tài chính của doanh nghiệp bạn và nhớ rằng: Trong kinh doanh, an toàn là số một, sinh lợi là số hai!

Đừng bỏ lỡ:

• Báo cáo mô hình tài chính BÀI BẢN – ĐỒNG BỘ – TỐI ƯU
• Thay đổi tư duy và cải tiến giúp đồng bộ phòng ban trong doanh nghiệp
• Cân bằng theo thẻ điểm BSC trong doanh nghiệp là gì?

Đăng ký để nhận bài viết, biểu mẫu, video miễn phí của Học Viện Quản Trị BOS

​​Download miễn phí nhiều tài liệu biểu mẫu quản lý DN, tài chính, nhân sự, hệ thống kế toán thuế & hàng trăm video bài giảng hay về quản trị, tài chính, nhân sự, kế toán, kiểm soát nội bộ dành cho Member… Vui lòng đăng ký tại đây để tải về!

Hà Quỳnh – Chủ tịch Học Viện Quản Trị BOS, Học Viện Quản Trị BOS